Y Bywgraffiadur Cymreig

RHYS GOCH ap RHICCERT mewn ysgriflyfr ym meddiant Siôn Bradford. Maentumiai ' Iolo ' i Rys Goch lynu wrth yr hen ' gysefin fesurau,' a chan i'r Normaniaid (meddai ' Iolo ') ddwyn dylanwad y trwbadwriaid i Gymru, i ysgol ramant godi ym Morgannwg tua dechrau'r 12fed g. (gweler Llanover MSS. C21 (134), C30 (121), a C36 (246)), a bod Rhys Goch felly yn flaenrhedegydd Dafydd ap Gwilym. Taflwyd amheuon ar hyn, yn eu tro, gan
IOLO GOCH (c. 1325 - c. 1400), bardd Bardd o Ddyffryn Clwyd oedd Iolo Goch, mab Ithel Goch ap Cynwrig ab Iorwerth ap Cynwrig Ddewis Herod o linach Hedd ab Alunog o Uwch Aled, un o Bymtheg Llwyth Gwynedd. Ail wraig Ithel Goch oedd ei fam, nas enwir yn yr ach [?]. Cofnodir enwau dau frawd iddo, sef Gruffudd a Thudur Goch. Ffurf anwes ar Iorwerth (enw ei hen-daid) oedd Iolo'n wreiddiol, ond nid oes tystiolaeth mai Iorwerth oedd enw
IOLO GOCH (c. 1320 - c. 1398), bardd lys Hywel Cyffin, deon Llanelwy o 1385-97. Ceir tri chywydd a ganodd i Owain Glyndŵr, ond prin iawn y gellir dyddio'r olaf o'r tri wedi 1386. Perthynai Iolo felly yn hollol i'r 14eg ganrif, ac yr oedd yn gyfoeswr â Dafydd ap Gwilym a Llywelyn Goch Amheurig Hen; canodd farwnadau i'r ddau. Bu hefyd yn ffraeo'n farddol gyda Gruffydd Gryg. Canodd awdlau yn null y Gogynfeirdd, a hyd yn oed yn ei gywyddau
ITHEL DDU (fl. c. 1300-40), bardd Yn ôl pob tebyg brodor o Fôn. Dywed Iolo Goch ei fod o wlad Meilyr, er ei fod yn ei gysylltu hefyd â Llŷn ac Ynys Enlli. Gelwir ef yn fardd enwog gan Iolo, ond yr unig dystiolaeth sydd gennym ynglŷn â'r dyfarniad hwn yw un cywydd a ddigwydd mewn dwy lawysgrif, Peniarth MS 77 (441) a Peniarth MS 78 (135). Ymddengys nad bardd proffesyddol mohono, ond yn hytrach gŵr a honnai fod yn sgweiar, a garai
ITHEL ap RHOTPERT neu ROBERT (fl. 1357-82), archddiacon Cyfaill a noddwr Iolo Goch, a gyflwynodd ddau gywydd gofyn iddo (gweler I.G.E., arg. cyntaf, 55-61, ail arg., 49-55), ac a'i coffhaodd mewn marwnad (gweler C. Ashton, Gweithiau Iolo Goch, 1896, 344-53). Coed-y-mynydd ym mhlwyf Ysgeifiog, Sir y Fflint, oedd cartref teuluol Ithel. Yr oedd o dras da, a cheir gan Ashton (op. cit., 267, 325-6) fanylion am ei ach a godwyd o Dwnn a Powys Fadog. Hannai
SYPYN CYFEILIOG (fl. 1340-90), bardd wnaethpwyd,' sef y Cnepyn, Bach Buddugre, a Sypyn Cyfeiliog. Y mae gan y Sypyn gywydd moliant i Harri Salbri (bu farw 1400) a'i wraig Annes Kwrtes (h.y. Courtois), a hefyd y ddau gywydd o'i waith a roddir yn Iolo Goch ac Eraillbardd hwn gan Gruffudd Llwyd (c. 1385) yn ' Cywydd y Cwest,' a hefyd yn ' Araith Iolo Goch ' (gweler Areithiau Pros, 12-7).
LLYWELYN GOCH ap MEURIG HEN (fl. c. 1360-90) gywyddau eraill hefyd i'r bardd. Ceir peth o'i waith yn y The Myvyrian Archaiology of Wales. Canodd Iolo Goch farwnad iddo.
GRUFFUDD LLWYD ap DAFYDD ab EINION LLYGLIW (fl. c. 1380-1410), bardd ef yn rhai o lysoedd enwocaf ei wlad, ac ymhlith ei gywyddau i uchelwyr ei gyfnod ceir rhai i Owain Glyndŵr, Syr Dafydd Hanmer, Owain ap Maredudd o'r Neuadd Wen, a Hywel a Meurug Llwyd o Nannau. Canodd gywyddau serch, a chywyddau ac awdlau crefyddol; efe hefyd biau'r cywydd i ddanfon yr haul i annerch Morgannwg, a briodolir hefyd i Iolo Goch ac i Dafydd ap Gwilym (gweler Bulletin of the Board of
MORTIMER, ROGER de (4ydd iarll y Mars ('March'), 4ydd iarll Wlster), (1374 - 1398) bu ei stadau dan warchodaeth faith a gofalus; pan ddaeth i'w oed (1393) yr oedd yn oludog dros ben: 'mawr yw'r cefn, mwy yw'r cyfoeth,' meddai Iolo Goch amdano - y 'cefn' o 40,000 morc o arian, a'r 'cyfoeth' o diroedd eang, gan gynnwys (ymhlith tiroedd eraill) arglwyddiaethau Brynbuga a Chaerllion-ar-Wysg a Dinbych yng Nghymru, a Wigmor a Llwydlo ar y Goror. Ymhelaetha'r croniclydd Adam Usk (gŵr a
MADOG BENFRAS (fl. c. 1320-60), bardd o Farchwiail yn sir Ddinbych. Rhoddir ei achau yn Powys Fadog : ' Madog Benfras ap Gruffudd ap Iorwerth, arglwydd Sonlli, ab Einion Goch ab Ieuaf ap Llywarch ab Ieuaf ap Niniaw ap Cynfrig ap Rhiwallawn.' Yr oedd ei ddau frawd, Llywelyn Llogell (person plwyf March'wiail) ac Ednyfed, yn feirdd hefyd, a dywedir gan ' Iolo Morganwg ' mai Llywelyn ap Gwilym o Emlyn oedd eu hathro barddonol hwy ill tri
HOPKIN, LEWIS (c. 1708 - 1771), bardd Mab Lewis Hopkin o Lanbedr-ar-fynydd ym Morgannwg, un o ddisgynyddion y cwndidwr, Hopcyn Tomas Phylip o Gelli'r-fid. Dysgodd grefft saer coed, ac yr oedd yn feistr ar lawer o grefftau eraill. Pan oedd yn wr ifanc, symudodd i blwyf Llandyfodwg, ac yno, yn Hendre Ifan Goch, y bu ei gartref hyd ei farw yn 1771. Troes yn Anghydffurfiwr, ac yr oedd yn aelod (ac yn ddiacon, yn ôl rhai) yng nghapel y
LLYWELYN ap MOEL y PANTRI (bu farw 1440), bardd a lechai yng Nghoed y Graig, a gellir meddwl ei fod yntau yn un ohonynt. Trodd at grefydd cyn ei farw, a chladdwyd ef ym mynachlog Ystrad Marchell. Canodd Guto'r Glyn a Rhys Goch Eryri gywyddau marwnad iddo. Ymddengys bod peth o'i waith wedi ei gambriodoli i Iolo Goch (gweler I.G.E., arg. 1925, cxxxiii); ac awgrymir nad efe ond ei dad (sef Moel y Pantri) biau ddau gywydd arall a briodolir i

Canlyniadau chwilio

1 - 12 of 271 for "iolo goch"